Elektryzujące wiadomości

Powszechne stosowanie energii elektrycznej we wszystkich dziedzinach techniki i w życiu codziennym niesie oprócz wielu korzyści również wiele zagrożeń, zarówno dla człowieka, jak i dla jego środowiska pracy i życia.

Prąd przemienny o częstotliwości 50 Hz i napięciu 400/230 V jest najbardziej rozpowszechnionym środkiem przenoszenia energii elektrycznej. Z tego powodu większość porażeń i oparzeń ludzi prądem elektrycznym, nazywanych wypadkami elektrycznymi, występuje przy styczności człowieka z urządzeniami elektroenergetycznymi prądu przemiennego, przy czym najczęstsze są rażenia na drodze ręka – nogi lub ręka – ręka. Ponadto prąd przemienny o częstotliwości od 15 do 100 Hz powoduje najgroźniejsze dla życia reakcje organizmu, stąd skutki rażenia nim rozpatruje się szczególnie wnikliwie

Rodzaje działania prądu elektrycznego na organizm ludzki

Działanie pośrednie, powstające bez przepływu prądu przez ciało człowieka, powoduje takie urazy, jak:
•    oparzenia ciała wskutek pożarów wywołanych zwarciem elektrycznym lub spowodowane dotknięciem do nagrzanych elementów
•    groźne dla życia oparzenia ciała łukiem elektrycznym, a także metalizacja skóry spowodowana osadzaniem się roztopionych cząstek metalu
•    uszkodzenia wzroku wskutek dużej jaskrawości łuku elektrycznego
•    uszkodzenia mechaniczne ciała w wyniku upadku z wysokości lub upuszczenia trzymanego przedmiotu.

Działanie bezpośrednie – porażenie elektryczne wskutek przepływu prądu elektrycznego przez ciało ludzkie (tzw. prądu rażeniowego) może wywołać wiele zmian fizycznych, chemicznych i biologicznych w organizmie (a nawet śmierć człowieka) poprzez oddziaływanie na układ nerwowy oraz w wyniku elektrolizy krwi i płynów fizjologicznych.

Skutki rażenia prądem elektrycznym zależą od:
1.    rodzaju prądu, a więc czy jest to rażenie: prądem przemiennym o małej częstotliwości (15 -100Hz), prądem przemiennym o dużej częstotliwości, krótkotrwałymi, jednokierunkowymi impulsami prądowymi, prądem stałym,
2.    wartości napięcia i natężenia prądu rażeniowego oraz czasu jego przepływu
3.    drogi przepływu prądu przez ciało człowieka,
4.    stanu psychofizycznego porażonego.
5.    czasu przepływu prądu rażenia,
6.    temperatury i wilgotności skóry,
7.    powierzchni styku z przewodnikiem,
8.    siły docisku przewodnika do naskórka

Ochrona przeciwporażeniowa

W celu ochrony człowieka przed skutkami porażenia prądem elektrycznym są stosowane następujące środki ochrony przeciwporażeniowej:

środki nietechniczne takie, jak:
1.    popularyzacja sposobów i zasad bezpiecznego użytkowania energii elektrycznej,
2.    szkolenie wstępne i okresowe wszystkich pracowników użytkujących urządzenia elektryczne i obsługujących urządzenia elektryczne
3.    wymagania kwalifikacyjne dla pracowników obsługujących urządzenia elektryczne,
4.    organizacja pracy (instrukcje eksploatacji urządzeń elektroenergetycznych, pisemne polecenia wykonywania prac)
5.    egzekwowanie przestrzegania reguł bezpieczeństwa,
6.    badania okresowe,
7.    szkolenie w zakresie udzielania pierwszej pomocy przy porażeniach.

środki techniczne takie, jak:
1.    ochrona przed dotykiem bezpośrednim (ochrona podstawowa),
2.    ochrona przed dotykiem pośrednim (ochrona dodatkowa),
3.    ochrona przed dotykiem bezpośrednim i pośrednim – realizowana przez zasilanie napięciem bezpiecznym,
4.    sprzęt ochronny (w tym środki ochrony indywidualnej) – dla zastosowań, w których wyżej wymienione nie mogą być wykorzystane (np. przy naprawie urządzeń elektroenergetycznych).