Ochrona przeciwpożarowa w obowiązkach inspektora bhp
Odpowiedzialność właściciela, użytkownika, administratora (zarządcy) budynku, za wypełnianie obowiązków związanych z ochroną przeciwpożarową nie musi polegać na samodzielnym (osobistym i bezpośrednim) ich realizowaniu, lecz na zapewnieniu, aby wszystkie wymagania zostały spełnione. W tym celu administrator budynku (kierownik działu administracyjnego) może, a nawet – jeśli nie posiada stosownych kwalifikacji – powinien skorzystać z pomocy osoby legitymującej się uprawnieniami inspektora lub specjalisty ochrony przeciwpożarowej albo powierzyć wykonywanie tych czynności wyspecjalizowanemu podmiotowi zewnętrznemu.
Omawianych czynności nie można natomiast powierzyć pracownikowi służby bhp w ramach jednego stosunku pracy, bowiem służba bhp powinna wykonywać jedynie te zadania, do których została powołana. Pracodawca może jednak podzielić etat pracownika służby bhp w taki sposób, aby część wymiaru czasu pracy (np. 3/4etatu) pracownik poświęcał na wykonywanie zadań służby bhp jako inspektor ds. bhp, a pozostałą część (1/4 etatu) poświęcał na realizację zadań z zakresu ochrony przeciwpożarowej, jako inspektor ds. ochrony przeciwpożarowej.
Stosownie do art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej – dalej u.o.p. właściciel budynku, obiektu budowlanego lub terenu, zapewniając ich ochronę przeciwpożarową jest obowiązany:
1) przestrzegać przeciwpożarowych wymagań techniczno-budowlanych, instalacyjnych i technologicznych,
2) wyposażyć budynek, obiekt budowlany lub teren w wymagane urządzenia przeciwpożarowe i gaśnice,
3) zapewnić konserwację oraz naprawy urządzeń przeciwpożarowych i gaśnic w sposób gwarantujący ich sprawne i niezawodne funkcjonowanie,
4) zapewnić osobom przebywającym w budynku, obiekcie budowlanym lub na terenie, bezpieczeństwo i możliwość ewakuacji,
5) przygotować budynek, obiekt budowlany lub teren do prowadzenia akcji ratowniczej;
6) zapoznać pracowników z przepisami przeciwpożarowymi,
7) ustalić sposoby postępowania na wypadek powstania pożaru, klęski żywiołowej lub innego miejscowego zagrożenia.
Zgodnie z art. 4 ust. 1a u.o.p. odpowiedzialność za realizację powyższych obowiązków, stosownie do obowiązków i zadań powierzonych w odniesieniu do budynku, obiektu budowlanego lub terenu, przejmuje – w całości lub w części – ich zarządca lub użytkownik, na podstawie zawartej umowy cywilnoprawnej ustanawiającej zarząd lub użytkowanie. W przypadku, gdy umowa taka nie została zawarta, odpowiedzialność za realizację obowiązków z zakresu ochrony przeciwpożarowej spoczywa na osobie fizycznej lub prawnej faktycznie władającej obiektem budowlanym lub terenem.
Z uwagi na to, że w opisanym przypadku przedsiębiorstwo dysponuje swoim obiektem, jego zarządca (kierownik działu administracyjnego) powinien zapewnić realizację powyższych obowiązków, przy czym – zgodnie z art. 4 ust. 2 u.o.p. – czynności z zakresu ochrony przeciwpożarowej mogą wykonywać jedynie osoby posiadające odpowiednie kwalifikacje.
W opisanym przypadku, zgodnie z art. 4 ust. 2b u.o.p., osoby wykonujące czynności z zakresu ochrony przeciwpożarowej wyłącznie w zakresie wynikającym z art. 4 ust. 1 u.o.p., powinny posiadać co najmniej wykształcenie średnie i ukończone szkolenie inspektorów ochrony przeciwpożarowej lub mieć tytuł zawodowy technika pożarnictwa bądź uzyskać uznanie kwalifikacji do wykonywania zawodu technika pożarnictwa w toku postępowania o uznanie nabytych w państwach członkowskich UE, w państwach członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – stronach umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub w Konfederacji Szwajcarskiej kwalifikacji do wykonywania zawodu regulowanego: technika pożarnictwa.
W związku z powyższym, jeżeli kierownik działu administracyjnego nie posiada uprawnień do osobistego realizowania wymienionych powyżej zadań, powinien zatrudnić osobę posiadającą kwalifikacje inspektora ochrony przeciwpożarowej lub zlecić wykonywanie takich usług innemu podmiotowi (firmie zewnętrznej) zatrudniającej osoby posiadające niezbędne kwalifikacje.
Z pewnością niedopuszczalnym będzie powierzenie wykonywania takich zdań pracownikowi służby bhp w ramach jednego stosunku pracy (nawet jeżeli posiada on stosowne kwalifikacje), gdyż zgodnie z § 2 ust. 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 2 września 1997 r. w sprawie służby bezpieczeństwa i higieny pracy, służba bhp powinna wykonywać jedynie te zadania, do których została powołana. Pracodawca może natomiast – za zgodą pracownika – podzielić jego etat w taki sposób, aby część wymiaru czasu pracy (np. 3/4 etatu) pracownik ten poświęcał na wykonywanie zadań służby bhp, jako inspektor ds. bhp, a pozostałą część (1/4 etatu) poświęcał na realizację zadań z zakresu ochrony przeciwpożarowej, jako inspektor ds. ochrony przeciwpożarowej.
